Polowanie. Zdjęcie gospodarka łowiecka niczym nie przypomina tej, którą prowadzono przed wejściem w życie współczesnych przepisów. Wiele gatunków zwierzyny wybito niemal całkowicie, nim objęto je ochroną. Mimo to, nie wszystkie dotrwały do naszych ludzie – wędrowne grupy przemierzające teren dzisiejszej Polski po przejściu lodowca – trudnili się głównie zbieractwem, rybołóstwem i polowaniami. Ich wpływ na populację zwierzyny był stosunkowo niewielki, można by rzec, że stanowili wtedy element ekosystemu na równi z pozostałymi miało się jednak wkrótce zmienić, kiedy ludzi zaczęło gwałtownie przybywać. Zapotrzebowanie na pożywienie stale wzrastało, przy jednoczesnym ubytku powierzchni leśnych wypalanych pod uprawę. Wkrótce wiele zwierząt stanęło w obliczu poważnego zagrożenia…W obronie bobraDynamiczny rozwój ludzkiej cywilizacji przyniósł równie dynamiczny wzrost pozyskania zwierzyny. Co ciekawe, jednym z bardziej bezlitośnie trzebionych gatunków był… bóbr! Już w czasach Piastów zauważono poważne uszczuplenie ich populacji, co mogło być wynikiem ogólnego przyzwolenia na spożycie tych zwierząt w czasie postu. Bolesław Chrobry wydał dekret zakazujący polowania na ziemno – wodne ssaki, co jest uznawane za pierwszy akt prawny chroniący zwierzęta na terenie Polski. Później, w czasach Władysława Jagiełły, przyszła kolej na pozostałą zwierzynę łowną. Król ustanowił kary za polowanie na jelenie, dzikie świnie, konie oraz łosie, które jednak dotyczyły tylko „pospólstwa”: „Łowy, ulubione w dawnej Polsce, nie tylko jako rycerska rozrywka, hojny plon przynosząca na stoły i kuchnie, ale jako przywilej wyłączny szlacheckiego klejnotu.” – czytamy w Statucie publiczna W średniowieczu uważano, że ogony bobrów miały w sobie tyle z natury ryb, że można je było jeść w dni postuW 1529 roku objęto ochroną żubra, tura, bobra, sokoła i łabędzia jako zwierzęta zagrożone. Przepisy weszły w życie za panowania Zygmunta Starego. Niedługo później, w statutach litewskich z 1566 i 1588 roku objęto protekcją dzikie konie – tarpany. Wówczas też Zygmunt August powołał leśniczych, których zadaniem było pilnowanie drastycznie kurczącej się populacji turów. Ludzie wykonujący tę pracę nosili mundury i byli uzbrojeni, zimą do ich obowiązków należało również dokarmianie zwierząt – mamy zatem do czynienia z czymś na kształt bardzo wczesnej formy dzisiejszej Straży Leśnej!W roku 1562 obliczono, że na terenie kraju znajduje się już jedynie 38 turów. Próby ochrony tych zwierząt podejmował także Zygmunt III Waza, który zaostrzył ochronę i przepisy. W 1620 roku przy życiu została już tylko jedna samica i trzy samce, które ostatecznie padły – jak twierdzą współcześni historycy, prawdopodobnie od chorób przenoszonych przez bydło bór!Ze względu na widoczne spadki populacji zwierzyny łownej, wprowadzano liczne zakazy polowań. Miały one charakter lokalny i chwilowy, jak na przykład zakaz wydany dla Mierzei Wiślanej przez Władysława IV Wazę. Stało to jednak w całkowitej opozycji do niebotycznych rozmiarów uczt wystawianych z rozmaitych okazji przez władców. Zachowały się informacje o biesiadzie z okazji ślubu Felicjana Potockiego z córką Jerzego Lubomirskiego w 1681 roku, na którą zużyto jednorazowo 24 jelenie, 30 danieli, 300 zajęcy, 10 dzikich kóz, 45 saren, 4 dziki, 1000 par jarząbków i tyle samo kuropatw, a także 3000 „różnych ptaszków”, 100 dzikich gęsi, 500 kaczek, 300 cyranek i 12 dropi. Tymczasem, z napisu na obelisku w parku pałacowym w Białowieży dowiemy się, że podczas polowania wraz ze świtą August III uśmiercił 42 żubry, 13 łosi oraz 2 sarny! publiczna Ilustracja z książki Zygmunta Herbersteina wydanej w 1556 do tego, że w Puszczy Białowieskiej w połowie XIX wieku nie było już ani jednego jelenia ani niedźwiedzia. Wtedy też zdecydowano się na pierwsze kompleksowe i stałe przepisy dotyczące ochrony zwierząt, poczynając od ptactwa. W 1868 roku wprowadzono zakaz polowania na zwierzęta w Tatrach – dokument zatwierdzony przez cesarza Franciszka Józefa jest uznawany za jeden z pierwszych na świecie aktów prawnych dotyczących ochrony przyrody, oparty na badaniach 1874 roku podpisano „Ustawę o ochronie niektórych zwierząt dla uprawy ziemi pożytecznych”, a w 1918 roku na terenie Polski objęto ochroną sieję, bociana czarnego, orła przedniego, pustynnika, pardwę, łosia, bobra, kozicę, świstaka i żubra. Zaczęły się również prace nad utworzeniem pierwszych Parków Narodowych, co znacznie poprawiło sytuację narażonych regionów. Stąd już jedynie krok pozostał do obowiązującej do dziś Ustawy o ochronie przyrody z 1934 roku. Sytuację żubra udało się od tego czasu znacznie poprawić: zgodnie ze statusem na Czerwonej Liście IUCN nie jest już zagrożony (EN), a „jedynie” narażony (VU). Nie wszystkie gatunki miały tyle szczęścia – dzikiego tura nie ujrzymy już nigdy…Bibliografia:Gwiazdowicz, D., J., Wiśniewski, J., Ochrona przyrody. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, M., Ochrona zwierząt w Polsce na przestrzeni dziejów. Wiadomości Zootechniczne, Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy, z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tekst ujednolicony)Wrzesiński, S., Ostatnie ślady tura. Psy Myśliwskie. Pismo miłośników psów, łowiectwa i sokolnictwa, nr 2, 2007.
Populacja tych zwierząt w ostatnich latach. Jeszcze w 2000 roku dzików w Polsce było ok. 118 tysięcy. W 2017 roku (najnowsze dane, jakie udostępnia obecnie Główny Urząd Statystyczny) ich
Towarzystwo Ochrony Dzikich Zwierząt opublikowało listę zwierząt, które są zmuszone zmierzyć się ze zmianami klimatu - podaje internetowy serwis "Science Daily". Znalazły się na niej wół piżmowy, delfin krótkogłowy, drozdek wędrowny i żółw nowym raporcie zatytułowanym "Gatunki odczuwające skutki ocieplenia - Związek wycinki lasów ze zmianami klimatu" Towarzystwo Ochrony Dzikich Zwierząt prezentuje tuzin grup i gatunków zwierząt, których życie jest zagrożone z powodu zmian temperatury, pogody - w tym opadów. Niektóre z zagrożonych gatunków są narażone na nowe patogeny i śmiertelne choroby, inne muszą się zmierzyć z drapieżnikami. Towarzystwo Ochrony Dzikich Zwierząt opublikowało swoją listę z okazji rozpoczęcia obchodów w 2010 roku bioróżnorodności. Drozdek wędrowny gniazduje w wyższych partiach gór w północno-wschodniej części Ameryki Północnej. Nieznaczny wzrost temperatury powoduje zmianę środowiskową, która zagraża temu gatunkowi - podaje "Science Daily. Zagrożona jest także grupa flamingów licząca wiele różnorodnych gatunków tego ptaka. Zmiany klimatu powodują, że pogarsza się jakość mokradeł, na których żerują w rejonie Karaibów, w Południowej Ameryce, Azji i Afryce. Zmieniający się klimat odczuwają również delfiny krótkogłowe, żyjące w pobliżu brzegów. Są one zależne od przepływów słodkiej wody z ujść rzek w Bangladeszu i południowo-wschodniej Azji. Zmiany w ilości przepływu słodkiej wody i zasolenia mogą oddziaływać na te zwierzęta. Wśród gatunków, które muszą zmierzyć się ze zmianami klimatycznymi jest również wół piżmowy - gatunek żyjący w trudnych warunkach arktycznej tundry. Zagrażają mu drapieżniki, głównie niedźwiedzie grizzly. Zmiany klimatyczne dotykają także żółwi szylkretowych, gadów oceanicznych zależnych od temperatury wody. W wysokich temperaturach rodzi się więcej samic tego gatunku, w chłodniejszych zaś samców. Im więc cieplej tym więcej rodzi się samic. Naukowcy zwracają uwagę na istotne znaczenie wycinki lasów dla zmian klimatu. Blisko 20 proc. emisji gazów cieplarnianych jest efektem właśnie wycinania lasów - twierdzą badacze. Według innej listy, przygotowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN)ogromne straty w wyniku globalnego ociepleni poniosą misie koala, bezdomne błazenki i bezdzietne foki. Na tej liście znajdują się również: wieloryb białucha, lis polarny, pingwin cesarski, żółw skórzasty, łosoś, a także koralowce Acropora cervicornis i drzewa kołczanowe. Zmiany klimatyczne sięgają daleko poza okolice bieguna polarnego. Autorzy raportu ostrzegają, że niedożywienie i głód grozi misiom koala, gdyż wraz z większą emisją CO2 zmniejsza się poziom białka w liściach eukaliptusa, które są podstawą ich pożywienia. Nie wspominając o dłuższych suszach i częstszych pożarach, które czekają Australię w przyszłości. Ofiarą zakwaszenia mórz padają koralowce oraz zamieszkujące wody tropikalne błazenki - rybki z gatunku garbikowatych. Rosnące temperatury wód doskwierają też łososiom, które w związku z mniejszą zawartością tlenu w wodzie są bardziej narażone na choroby. KRFPAP - Nauka w Polscekap
. ślady dzikich zwierząt w polsce
